ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Σχεδιάζοντας ένα μουσείο λαμβάνει υπόψη του κανείς πολλές παραμέτρους. Ανάμεσά τους τον προσανατολισμό και τη χωροταξία του, τις ανάγκες του. Κυρίως, όμως, τι θέλει να αντιπροσωπεύει. Κάθε αρχαίος τόπος έχει τις ιδιαιτερότητες του, τα δυνατά του σημεία. Και η μουσειακή πολιτική θα πρέπει να τα λαμβάνει υπόψη της.
Η αρχαία Ελεύθερνα δεν επελέγη τυχαία για τις ανασκαφικές έρευνες του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στη δύναμη που εκπέμπει ο μινωικός πολιτισμός της Κρήτης και τα ανακτορικά του κέντρα, η ανασκαφή της πόλης ήρθε να προσθέσει τον δεύτερο πυλώνα της ιστορίας του νησιού: από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (1100-1000 π.Χ.) έως τα βυζαντινά χρόνια. Η αρχαία Ελεύθερνα μας ξεδίπλωσε και συνεχίζει να ξεδιπλώνει όλα τα μυστικά της από το 3000 π.Χ. έως το 1500 μ.Χ. Τύχη αγαθή κυρίως φώτισε ένα μεγάλο κομμάτι των λεγόμενων "σκοτεινών" χρόνων, κυρίως στην νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, αυτό που ονομάσαμε Αυγή του ελληνικού πολιτισμού, αυτό που εν πολλοίς διηγείται ο Όμηρος στα έπη του, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. |
Σε αυτήν την νεκρόπολη εικονογραφείται όλο το τελετουργικό τυπικό των ταφικών πυρών, όπως αυτές περιγράφονται στην Ιλιάδα και κυρίως στην ταφική πυρά του Πατρόκλου (Ραψωδία Ψ), γέρνοντας έτσι τη ζυγαριά υπέρ της άποψης του Αριστοτέλη στη διένεξη του με τον Πλάτωνα, ότι δηλαδή ο Όμηρος περιγράφει αλήθειες στη διήγησή του. Συνάμα σποραδικά βρίσκει κανείς και άλλες αλήθειες, όπως π.χ. σκηνές από την περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα (Ραψωδία Σ), ή την οδύσσεια του εμπορίου μέσα στη Μεσόγειο, δείγματα της οποίας έχει ικανά να δείξει η νεκρόπολη. Για τους παραπάνω λόγους, η έμφαση στην παρούσα έκθεση δόθηκε στον Όμηρο στην Κρήτη και στην Ελεύθερνα. Αυτή είναι η ραχοκοκκαλιά, το νήμα που συνέχει τα πάντα. Γιατί, χωρίς να παραλείπουμε όλο το χρονολογικό φάσμα της ιστορίας της πόλης, εκείνο που προέχει, που πρωταγωνιστεί είναι ο Όμηρος και η σχέση του με την Ελεύθερνα. Άλλωστε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη και σε όλα τα μουσεία της Ελλάδας υπάρχουν και εκτίθενται προϊστορικές και ιστορικές αρχαιότητες. Πουθενά, όμως, δεν υπάρχει ένα μουσείο που να επικεντρώνεται στην αυγή του ελληνικού πολιτισμού και τον Όμηρο. Η Κρήτη τώρα μπορεί να πατά σε δύο πόδια: στο μινωικό πολιτισμό και στον Όμηρο. Αυτά αποτελούν τα δυνατά της σημεία. |